Zgodnie z moją wczorajszą obietnicą, przygotowałam dla Was tekst na temat podwajania ostatniej spółgłoski przy różnych modyfikacjach w języku angielskim.
Większość z Was wie, że modyfikacje takie zachodzą w czasowniku, przy dodawaniu do niego końcówki -ing lub -ed. Nie jest to jednak jedyna sytuacja, w której zjawisko to występuje. We wszystkich jednak obowiązuje ta sama zasada. Najpierw podam Wam przykłady, a potem wyjaśnię regułę.
RZECZOWNIKI
Większość z Was wie, że aby utworzyć formę wykonawcy czynności od czasownika, oznaczającego czynność, dodajemy do czasownika końcówkę -er. Na przykład:
build (budować) –> builder (pracownik budowy)
drive (prowadzić pojazd) –> driver (kierowca)
Ale widzimy również formy takie, jak:
swim (pływać) –> swimmer (pływak)
win (wygrać) –> winner (zwycięzca)
STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW
Zazwyczaj pamiętamy, że aby utworzyć stopień wyższy przymiotnika, dodajemy do niego końcówkę -er, a żeby utworzyć stopień najwyższy, końcówkę -est. Na przykład:
fast (szybki) –> faster (szybszy) –> fastest (najszybszy)
old (stary) –> older (starszy) –> oldest (najstarszy)
Ale występują również takie formy:
big (duży) –> bigger (większy) –> biggest (największy)
hot (gorący) –> hotter (gorętszy) –> hottest (najgorętszy)
KOŃCÓWKA -ING
Końcówka -ing jest bardzo często używana w języku angielskim. Nie tylko do tworzenia różnych czasów z grupy Continuous (Present Continuous, Past Continuous, itd.), ale także do rzeczownika odczasownikowego (pływać –> pływanie), czy imiesłowów na -ący lub -ąc:
Present Continuous: I am working. – Pracuję.
Past Continuous: I was working. – Pracowałem.
Rzeczownik odczasownikowy: cook (gotować) –> cooking (gotowanie)
Imiesłów kończący się na -ący: interest (interesować) –> interesting (interesujący)
Imiesłów kończący się na -ąc: look (spoglądać) –> looking (spoglądając)
Powyższe przykłady stosują końcówkę -ing ale nie ulegają żadnej innej modyfikacji. Zdarzają się jednak trudniejsze wyrazy:
I am running. – Biegnę.
swim (pływać) –> swimming (pływanie)
win (wygrać) –> winning (wygrywając, wygrywający)
KOŃCÓWKA -ED
Ta końcówka również używana jest w kilku sytuacjach. Po pierwsze, dzięki niej tworzymy formę czasu Past Simple czasowników regularnych. Po drugie, używana jest także przez czasy Perfect. Ponadto, dzięki niej tworzymy imiesłowy, które w języku polskim powstają za pomocą -ny lub -ty. Co za tym idzie, używana jest także w stronie biernej:
Past Simple: I cooked. – Ugotowałem.
Present Perfect Simple: I haven’t cleaned the kitchen. – Nie posprzątałem kuchni.
Imiesłów kończący się na -ny: tire (męczyć) –> tired (zmęczony)
Imiesłów kończący się na -ty: wash (myć) –> washed (umyty)
Strona bierna: This car is washed every day. – Ten samochód jest myty codziennie.
ZASADA 3 x 1
Jest to moje uproszczenie, które pomaga Wam zapamiętać, w jakich przypadkach należy podwoić ostatnią spółgłoskę, zanim dodamy do wyrazu końcówkę –er, -est, -ing lub -ed. Z niektórymi przykładami (np. swimming) jesteście bowiem opatrzeni, a z niektórymi nie. Na czym polega zasada 3 x 1?
1. JEDNA SYLABA
2. na końcu JEDNA SPÓŁGŁOSKA
3. przed nią JEDNA SAMOGŁOSKA
JEDNA SYLABA
Podwajanie ostatniej spółgłoski dotyczy głównie wyrazów krótkich (stop, big, hot, run, win, swim) – jednosylabowych. To przede wszystkim na nie powinniście zwracać uwagę.
Istnieją też wielosylabowe wyrazy angielskie, które mają podwojoną ostatnią spółgłoskę. Przykłady te również muszą spełniać drugi i trzeci punkt zasady 3×1, ale punkt pierwszy zmienia treść. Skoro wyraz ma więcej niż jedną sylabę, aby podwajać musi dysponować akcentem na sylabie ostatniej (co nie jest zbyt częste w języku angielskim). Na przykład:
RE-MEM-BER – pamiętać (akcent pada na drugiej sylabie, dlatego ostatnia spółgłoska nie ulega podwajaniu)
PER-MIT – pozwalać (tutaj akcent znajduje się na końcu czasownika, dlatego jego pisownia z końcówkami wygląda następująco: permitting; permitted)
na końcu JEDNA SPÓŁGŁOSKA
Podwajaniu będą ulegać wyrazy takie, jak:
run –> running
stop –> stopping
stop –> stopped
win –> winning
big –> bigger
swim –> swimmer
Wszystkie powyższe przykłady w formie podstawowej kończyły się na jedną spółgłoskę. Porównaj z poniższymi:
work –> worked
work –> working
watch –> watching
buy –> buyer
tall –> taller
Work, watch, tall posiadają na końcu 2-3 spółgłoski. Buy kończy się na samogłoskę -y. Żadne podwajanie wówczas nie występuje.
przed nią JEDNA SAMOGŁOSKA
Podwajaniu będą ulegać takie wyrazy, jak:
run –> runner
win –> winner
big –> biggest
swim –> swimming
Nie podwoją:
cook –> cooking
cook –> cooked
wear –> wearing
mean –> meaning
ponieważ przed ostatnia spółgłoską występuje więcej, niż jedna samogłoska.
Jak więc widzicie, jest to jedna zasada, która dotyczy wszystkich części mowy. Niezależnie, czy tworzymy nową formę czasownika, rzeczownik czy wyższy lub najwyższy stopień przymiotnika, obowiązują te same reguły. Warto je więc zapamiętać.
Na koniec chciałabym Was jeszcze uczulić na końcówki -y, -x oraz -w. Wyrazy z takimi końcówkami nie ulegają podwajaniu przy modyfikacji.
A czy Wy znacie jakąś metodę na zapamiętanie, kiedy podwajać, a kiedy nie?
Jak zwykle, przygotowałam dla Was ćwiczenie. Jeśli chcesz je wykonać i odesłać do mnie do korekty, zapisz się na newsletter, a następnie napisz do mnie maila na kontakt@domilingua.com